Saturday, March 22, 2014

makabayan o makasarili?


LAKANDIWA:

Maligayang pagdating dito sa ating bulwagan
Maraming  salamat po sa panahong inilaan,
Pero bago tayo sumuong sa laban ng katuwiran
Itaboy  muna ang antok, tayo’y magpalakpakan.

Iyan na rin ang palakpak ng ating pagsalubong
Sa mga mambabalagtas  na magtutunggali ngayon,
Hihimayin nila ang kabuluhan ng  edukasyong
Taglay ng rebultong tinatawag nating oblation.

Ilan daang taon nang  itong  unibersidad
Nagsisilbing pandayan ng libong puso’t utak,
Kaydami nang iniluwal,   may tiwali, may tapat
Mayroon ding sa bayan umiibig nang wagas.

Pero sa kasalukuyan paano susukatin ang silbi
Ng ating pagsisikap at mga pagpupunyagi?
Para sa bayan nga ba ang  karunungan ni oble
O nakatuon na lamang sa pansariling mithi?

Sa kanan ko’y binatang  matalino’t huwaran,
Mapagmahal sa kapuwa,  iskolar para sa bayan;
Naninindigan siyang itong ating pamantasan
Sa bansa’y di tumalikod,  kailanma’y di nang-iwan.

Sa kaliwa ko naman  ang  ating panauhin
Dakilang magbubukid  pangalan  ay Makiling,
Ibabahagi niya ang kanyang  napapansin
Sa pagtalima ni Oble sa kanyang  mga simulain.

Sa balagtasang ito tayo’y inaanyayahang
Makinig at magsuri, humimay ng katuwiran,
Hindi upang kumampi  o makipaghidwaan
Kundi upang magbigkis sa paglilingkod sa bayan.

Kaya mga kapatid bago pa man tayo  humikab,
Muli nating ipaabot taus-puso nating  pasasalamat;
Sa mga kabalagtas  na ngayo’y maghaharap,
Tumayo tayong  muli at masigabong pumalakpak.

ISKOLAR:

With great pride I’m telling you, sa ating pamantasan
Every area of knowledge, mapa-sining, mapa-agham;
Our endeavours, our efforts,  lahat ng pagpapagal
Are all selfless dedication,  all intended para sa bayan.

Countless recognitions, di mabilang na  gantimpala
The  UPLB  has brought home, di ba’t dangal ng bansa?
Studies and inventions ng ating mga guro’t dalubhasa
Can anyone deny it?   Di ba’t kayamanan ng madla!

Sa ‘Pinas ba’y may bukid, meron bang laboratoryo,
May forest bang di nag-benefit  sa  ating mga syentipiko?
Our artists and communication experts,  sikat di lang dito
Even outside the country, meron na ring rebulto.

Kumusta naman kaya graduates of UPLB?
Key positions ang hawak sa mga top industry
Reliable, magaling,  maipagmamalaki
Responsible employees:  talagang tatak UP!

Hindi matatawaran  impact and contribution
Of the Universtiy, sa pagsulong ng nasyon,
If this fact can’t be seen ng mga kritiko ni oblation
Their  eyes must have cataract,  utak nila’y may polusyon.

MAKILING:

Wala namang duda na ang UPLB magaling
At humahanga ako sa inyo, sa inyo’y kumikiling,
Totoo ring ang UPLB  naging kaakbay sa mithiin,
At kaagapay ng bayan laban sa kaapiha’t paniniil.

Gayon man sa loob ko’y may nag-aalburotong  tanong
Itama mo, kabalagtas,  kung mali ang  aking obserbasyon;
Iskolar ba ng baya’y, nag-iba na ang oryentasyon?
Bakit kaytaas ngayon, parang altar  ang inyong posisyon.

Pero bago ko palalimin ang  puntong aking inilahad
Sasagutin ko muna sinabi mong mga nagawa ng Unibersidad,
Totoong kaydami ng inyong pananaliksik, kaydami ng mga tuklas
Sa loob at labas ng bansa, kaydaming parangal ang inyong tinatanggap.

Ngunit nasaan ang pakinabang, na kanino ang sinasabing dangal?
Pakisilip anak ang ating  kagubatan, pakitanaw ang ating kabukiran
Na sabi mo’y nabibiyayaan  ng imbensyon at saliksik nitong pamantasan;
Alam mo bang ang kaya kong bilhing bigas ay ang inangkat sa Vietnam?

At nasaan nga ba ang inyong mga syentipiko,  mga artist, at komunikador
Matapos kaming interbyuhin, matapos sa komunidad nami’y mag-exposyur
Lumaot nang pagkalayo-layo, ni hindi na kami muling nilingon;
Matapos kaming pag-aralan, hayun naglilingkod sa dayuhang korporasyon.

Sabi mo’y may katarata ang mata, utak ay may polusyon
Ng mga hindi makakita sa magagandang gawa ni oblation;
Sabi ko nama’y manhid na nga yata ang inyong henerasyon
Hindi na ninyo kami madama,  kaming bumubuhay sa nasyon.

LAKANDIWA:

Madlang pipol, umiinit na ang labanan, bakbakan ay umaatikabo
Pasensya sa abala;  nais ko lamang pong ipaalala layunin nitong pagtatalo,
Narito po tayo hindi upang manakit ng damdamin o makipag-basag-ulo
Kundi upang busisiin kung si Oble’y tumatalima sa sinumpaang  prinsipyo.

ISKOLAR:

Oble remains faithful, sa serbisyo’y tapat, hindi nagkukulang,
We are committed as ever sa paglilingkod sa inang-bayan;
What I can’t understand, ang sobra ko pong pinagtatakhan
Is Makiling’s insinuation na kami’y malayo, parang nasa pedestal.

Makiling,  do you know the reason bakit binago namin ang tatak
Ng  estudyante ng UPLB? So that we shall always be taken back
To the notion that we are for the country, na ang aming puso at utak
Laan para sa bayan; di kami parasite, we’re here to serve not to suck.

You see, we must really concentrate, sa acads dapat kaming magtuon;
Pundasyon ito ng aming hinaharap,  wellspring of our service  to the nation;
This is sacrifice but you call it paglayo sa masa; and that I can’t fathom;
Nasa piling  man ninyo, anong silbi kung hindi natapos ang edukasyon?

MAKILING:

Hindi na ako makikipagtalo sa pagpapalit ninyo ng bansag
Ngunit  sana itanim sa inyong puso, huwag kalimutan, pakiusap,
Na sa pagkayod naming mga dukha sa maghapo’t magdamag
May halagang inilalaan sa inyo, sa inyong edukasyon  inilalagak.

Alam mo bang nang makita ko ang magara ninyong sasakyan
At mabasa ko ang nakatatak na “Iskolar para sa Bayan”,
Labis akong natuwa, halos maluha sa ligayang naramdaman
Sabi ko sa aking sarili,  Makiling, may pag-asa pa ang sambayanan.

Ngunit sa isang iglap ang tuwang iyon ay agad  nawala
Nang ang isang estudyante ay narinig kong nagsalita,
Buong pagmamalaki, halos ipagsigawan niya sa  madla
Na iskolar siya ng kanyang magulang at hindi ng masang dukha.

ISKOLAR:

I’m sorry about that, Makiling,  ayaw ko rin ng ugaling ganoon
Pero totoong sa kasalukuyan our parents do spend a lot for our tuition;
For how else can we raise fund,  ang unibersidad dapat na tumugon
Sa pangangailangan ng mga iskolar para sa isang quality education.

Shall we always beg from the government gayong kapos nga ang budget?
Isn’t it just fitting that we share the burden, na tayo rin ay bumalikat
Sa educational expenses at iba pang gastusin ng ating unibersidad?
We’ve been asking for a budget raise, meron ba tayong natatanggap?

MAKILING:

Kulang sa badyet o ang edukasyo’y hindi talaga  prayoridad,
Sapagkat  kailangang suyuin ang militar nang hindi sila mag-aklas?
Pero ayaw ko nang pasukin ‘yan, baka di tayo matapos kabalagtas
Magtuon na lamang tayo sa mga usapin dito sa unibersidad.

Isang malaking hakbang palayo sa masa  ang pagtataas ng matrikula
Alam mo bang ang apo ko noong nakaraang taon sa UPCAT ay pumasa?
Pero di siya tumuloy kahit may bawas sa matrikula,  dahil hindi namin kaya;
Kung siya’y nag-enrol, malamang  hindi na kumakain ang aming pamilya.

Lalo na ngayong balita ko’y nagtaas na rin ang bayad sa dorm,
Pangamba ko tuloy,  para na lang sa may pera itong si oblation.
Sana nga kabalagtas  pawang mali ang aking mga obserbasyon
Sana nga’y totoong may puwang kami sa inyong edukasyon.

ISKOLAR:

Dependency is a disease at wala  pong libre sa daigdig,
Kailangan po talagang kumayod, magsakripisyo’t sa sarili’y sumandig;
The dorm fee raise that you mentioned, lubha naman pong napakaliit
You know, compared to outside price,  sa UPLB dorms kaylaking tipid.

If we have to survive, kailangan po tayong magtulungan.
This is our real condition,  so many needs; ngunit pondo ay kulang;
Facilities, equipment,  etc. etc., kayraming dapat tugunan
Sa pagbabayanihan, these loads  though heavy, ay gumagaan.

MAKILING:

Ipagpalagay nang kulang nga sa pondo at kaydaming dapat tugunan,
Kung gayon bawat pisong matipid, bawat pisong malikom dapat na ilaan
Sa makabuluhang proyekto, sa tunay na pangangailangan
At hindi sa mga bagay na halos walang kapararakan.

Pasintabi, huwag sasakit ang loob, pero ano bang mapapala
Ng  mga iskolar, ng buong UPLB, ano ang inyong mahihita
Sa pinagkakagastusan ninyong nakataob na mga banga?
Hindi ko talaga maarok ang katuwiran bakit ito ginagawa.

ASUNGOT 1 (bigla na lang sasabat mula sa audience pupunta sa entablado):
Sa praktikal na dahilan,  mga banga’y puwedeng upuan,
Sa estetikang usapin, mga banga’y kaygandang pagmasdan!

ASUNGOT 2:
Sa gilid ng daan? sige maupo ka at maligo sa usok,
Estetika?  Walang taste, sa mata’y tinik na tumutusok!

ASUNGOT 1:
Aba at hindi na tiningnan ang ulap, ang bundok, ang sapa;
Relatibo ang ganda, aber ano ba ang panget sa hugis ng banga?

ASUNGOT 2:
Punta ka sa old hum, mga klasrum sa ibaba parang lungga,
Tungkab ang kisame’t sahig, huwag huminga, amoy patay na daga!

LAKANDIWA:

Sino ang mga ito, bakit nakikisali, bakit biglang sumasabat
Manahimik kayo, hindi ninyo batid puno’t dulo nitong pag-uusap.
Magpatuloy kayo nang mahinahon mga mambabalagtas
Magtuon sa katuwiran, iwasan ang patutsadang sa puso’y sumusugat.

ISKOLAR:

Why don’t you open your eyes wide nang iyo namang makita
Benches, street lamps, pavements at mga education paraphernalia,
Improved dorm services, campus security, surveillance camera
New books, new courses; bakit mga banga ang iyong pinupuna?

MAKILING:

Bakit hindi buksan ang puso anak, nang kalagayan ko’y madama,
Sariwa  pa ang sugat ng hagupit ni Ondoy subalit kayo na aming pag-asa
Abalang-abala sa pagtatayo ng banga, parang nagdiriwang ng pista,
Hindi pa kami nakakaahon sa putik; nasaan ang inyong konsensya?

ISKOLAR:
That is why we study hard, kaya nga nagpapakadalubhasa
So that when we graduate, epektibo ang serbisyo sa dukha,
“Iskolar para sa bayan”,  paglilingkod, iyan ang aming adhika.

MAKILING:

“Iskolar ka ng bayan” anak, kaya dapat lamang na sa baya’y tumangkilik
Sa masa at hindi sa negosyo o dayuhang kompanya  kayo dapat magsulit.
Sana’y  hindi manaig sariling interes, sana kahit isa sa inyo sa baya’y bumalik.

ISKOLAR:

Kahit isa? Well, a great exemplar of service and honour, Juan Miguel Zubiri,
What an inspiration, buhay na buhay  ang delicadeza, alumnus ng UPLB!

MAKILING:

Pagkatapos ng apat na taong protesta ni Pimentel, salamat nakonsensya,
Sana nga’y tunay na delicadeza,  at hindi lamang pakanang pampolitika!

ISKOLAR:

Ang hirap sa iyo’Makiling,  you doubt everything, lagi kang nagsususpetsa!

MAKILING:

Ang hirap sa iyo anak, tanggap ka nang tanggap;  natatakot ka bang magduda?

LAKANDIWA:

Mga kabalagtas, bago  pa man mauwi sa hidwaan itong pagtatalo
Masakit man sa aking loob, mamarapatin ko nang tayo  ay pumreno;
Hindi ako hahatol, kayo na ang  tumimbang sa mga argumento,
Iwaksi ang mahihinang katuwiran, pagyamanin ang mga postibo.

Salamat mga mambabalagtas,  kayo ngayo’y magdaup-palad,
Sa ginawang pagtatalo,  bawat isa’y nakinabang, isip ay umunlad.
Sa inyong mga sumaksi, pati na sa dalawang  kanina’y sumabat
Iwanan ang sama ng loob, humayo nang payapa’t dibdib ay maluwag.

 WAKAS -